Ελληνική κρίση - Πανευρωπαϊκή αντίδραση

Μια ματιά στα διεθνή νέα (από το έγκυρο στα διεθνή νέα in.gr) είναι αρκετή:

• Μεγαλειώδης διαδήλωση (300.000) στη Λισαβόνα κατά των μέτρων λιτότητας 
• Για γενική απεργία ετοιμάζεται το μεγαλύτερο Ιταλικό συνδικάτο
• Στο χωρό των κοινητοποιήσεων και η Δανία
• Διαδηλώσεις στη Γαλλία κόντρα στο συνταξιοδοτικό
• Δικαστικά θα κινηθούν τα Ισπανικά συνδικάτα για τα μέτρα λιτότητας

Σε πρωτοφανή μέτρα λιτότητας προχωράνε ακόμα Βρετανία και Γερμανία.

Αυτές οι εξελίξεις έχουν οικονομική και πολιτική ερμηνεία, αλλά έχω την εντύπωση ότι μεγαλύτερο ενδιαφέρον έχει η κοινωνική σκοπιά του θέματος.

Παρατηρείται ένας γενικευμένος κοινωνικός αναβρασμός. Το ενδιαφέρον είναι ότι τα τελευταία χρόνια οι κοινωνικές αντιδράσεις τείνουν όλο και περισσότερο να αγνοούν σύνορα και κράτη. Χαρακτηριστικό το παράδειγμα των προπέρσινων εξεγέρσεων με αφορμή την δολοφονία του Α.Γρηγορόπουλου: Εντός 2 ωρών έβραζε η Αθήνα, την επόμενη μέρα (Κυριακη) έβραζαν οι μεγαλύτερες πόλεις της Ελλάδας, και την επόμενη (Δευτέρα) υπήρχαν κινητοποιήσεις στις μεγαλύτερες Ευρωπαϊκές πόλεις (Βερολίνο, Παρίσι, Λονδίνο) με καταλήψεις δημοσίων κτιρίων, διαδηλώσεις αλληλεγγύης, κλπ.

Οι αντιδράσεις βέβαια στην Ευρώπη ήταν μικρής έκτασης. Εξάλλου οι λόγοι της "εξέγερσης" στην Ελλάδα δεν άγγιζαν τότε τους περισσότερους Ευρωπαίους. Όμως ανάλογα φαινόμενα παρατηρήθηκαν και φέτος. Όταν οι αντιδράσεις στην Ελλάδα κορυφώνονταν στις αρχές Μαϊου...

"Ένα αντικαπιταλιστικό κίνημα αλληλεγγύης προς την Ελλάδα αρχίζει να εκδηλώνεται σε όλη την Ευρώπη, μάλιστα την Τετάρτη (05/05), ημέρα γενικής απεργίας στην Ελλάδα, θα υπάρξουν κινητοποιήσεις από αριστερές οργανώσεις σε όλες τις μεγάλες ευρωπαϊκές πόλεις... Συγκεκριμένα συγκεντρώσεις αλληλεγγύης θα πραγματοποιηθούν στη Βιένη (Ελληνική πρεσβεία), στο Μπιλμπάο (Ελληνικό προξενείο), στο Λονδίνο (Ελληνική πρεσβεία), στο Παρίσι (αντιπροσωπεία της ΕΕ), στο Βερολίνο (Καγκελαρία), στη Βουδαπέστη (Ελληνική πρεσβεία) και στις Βρυξέλλες (Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο)... Στο πλευρό των Ελλήνων βρίσκονται τα αριστερά κόμματα 18 χωρών αλλά και τα Συνδικάτα του Μάντσεστερ." (TVXS)

Αυτή τη φορά η αντίδραση μπορεί να μην ήταν τόσο δυναμική (όπως το 2008) αλλά ήταν μαζικότερη και πιο οργανωμένη. Αυτή τη φορά οι λόγοι τη αναστάτωσης στην Ελλάδα δεν ήταν αδιάφοροι για τους Ευρωπαίους. Τα Ευρωπαϊκά συνδικάτα είχαν αρχίσει να νιώθουν την ανάσα της Λιτότητας στο σβέρκο τους.

Πλέον η συντριπτική πλειοψηφία των Ευρωπαϊκών χωρών, "χωρεύει" στους ρυθμούς των χρεών, των διεθνών χρηματοπιστωτικών παιχνιδιών, και της Λιτότητας. Και αν στην περίπτωση της Ελλάδας "βολεύει"να αποδίδεται αυτή η κατάσταση στα... μπουζούκια, στη διαφθορά και στην κάκιστη οργανωση δημόσια διοίκηση, δεν μπορεί να ειπωθεί το ίδιο και για χώρες όπως η Γερμανία, η Γαλλία και η Βρετανία. 

Φαίνεται λοιπόν ότι κοινωνικά φαινόμενα όπως η αλληλεγγύη, η αντίδραση, και ο κοινωνικός αγώνας, αρχίζουν να ξεφεύγουν από τα σύνορα των Ευρωπαϊκών χωρών. Το σημαντικότερο είναι ότι και η έκφραση των φαινομένων αυτών (διαμαρτυρίες, κινητοποίησεις, κλπ.) αποκτά Πανευρωπαϊκό χαρακτήρα και έναν πρωτοφανή διακρατικό συντονισμό. Θα έχει ενδιαφέρον να παρακολουθήσει κανείς την αντίδραση αυτού του νέου "οργανισμού" καθώς οι κοινωνικές πιέσεις αυξάνονται με αμείωτους ρυθμούς.

Λιτότητα. Μονόδρομος?

Επικρατεί η άποψη ότι τα μέτρα λιτότητας που επιβάλλονται στην Ελλάδα είναι μονόδρομος για την διάσωση της ελληνικής οικονομίας. Σύμφωνα όμως με άρθρο των Ricardo Caballero και Francesco Giavazzi στους Financial Times, (αναδημοσιεύεται στα ελληνικά στο TVXS) υπάρχουν τουλάχιστον 2 γενικές στρατηγικές και φέρνουν το παράδειγμα της Ιρλανδίας. 

Το 1982 η Ιρλανδία πνίγεται στα χρέη και εφαρμόζει μέτρα λιτότητας. Το αποτέλεσμα ήταν να βυθιστεί σε μεγαλύτερη ύφεση και να αυξηθεί το χρέος της. Αλλά το 1987 η ίδια χώρα αποφασίζει αντί για περαιτέρω δυσμενή μέτρα να προχωρήσει σε περικοπές δαπανών που, σε συνδυασμό με την υποτίμηση του νομίσματος (εξαιτίας της οποίας αυξήθηκαν οι εξαγωγές), έβγαλαν γρήγορα τη χώρα από την κρίση.

Η Ελλάδα βέβαια δεν έχει τη δυνατότητα να υποτιμήσει το νόμισμά της. Παρ'όλα αυτά, η υποχώρηση του ευρώ έναντι του δολαρίου το τελευταίο χρόνο είναι πολύ μεγάλη και ενδεχομένως αποδειχθεί ιδιαίτερα ωφέλιμη για τις "προβληματικές" Νότιες οικονομίες, εφόσον βέβαια αυτές φροντίσουν να εκμεταλλευτούν το ευνοϊκό περιβάλλον που διαμορφώνεται για τις εξαγωγές τους σε χώρες εκτός Ευρωζώνης.

Ο Γ.Παπανδρέου δηλώνει ότι η οικονομική στρατηγική που χαράζει η κυβέρνηση έχει δύο όψεις: από τη μια επιβάλλει τα "αναπόφεκτα"  φορολογικά μέτρα, και από την άλλη ωθεί την ανάπτυξη. Το πρόβλημα είναι ότι αυτές οι δύο όψεις είναι αντικρουόμενες και είναι εξαιρετικά αμφίβολο ότι ο συνδυασμός τους θα είναι αποτελεσματικός. Αντίθετα είναι πιθανό να αλληλοακυρωθούν.

Όλοι χρωστούν και οι μισοί πληρώνουν

Παραφράζω τον τίτλο ενός άρθρου από το protagon.gr (του Γιάννη Βαρουφάκη) στο οποίο ο αρθρογράφος διαπιστώνει (μεταξύ άλλων) το εξής απλό: Προ 2ετίας οι τράπεζες ήταν στα πρόθυρα χρεωκοπίας και οι Ευρωπαϊκές κυβερνήσεις  τους χάρισαν λεφτά και χρέη προκειμένου να τις διασώσουν, φορτώνοντας έτσι την κρίση (έμμεσα) στους φορολογούμενους. Αυτό που ζούμε σήμερα είναι (εν μέρη) το αποτέλεσμα αυτής της κίνησης. Οι Ευρωπαίκες κυβερνήσεις πνίγονται στα χρέη και οι πολίτες καλούνται τώρα να πληρώσουν τα προ 2ετίας σπασμένα των τραπεζών. Και βέβαια ούτε λόγος να γίνεται για διακανονισμό χρεών ή οικονομική βοήθεια από την πλευρά των τραπεζών (το αντίστροφο δηλαδή από αυτό που είχε γίνει το 2008). Και όλα αυτά πάντα με την ευλογία των Ευρωπαϊκών Κυβερνήσεων.

Δανία του Νότου ή... Έλλαδα του Βορρά ? ? ?

Πριν 9 μήνες, όταν ο Παπανδρέου έλεγε ότι η Ελλάδα θα γίνει η Δανία του Νότου, νόμιζα ότι εννοούσε πως η Ελλάδα θα αναπτυχθεί οικονομίκα και θα υιοθετήσει σοσιαλιστικές πολιτικές ανάλογες με αυτές των Σκανδιναβών. Πόσο λίγα ήξερα και πόσο μπροστά τελικά αποδείχτηκε ότι ήταν ο Γιώργος...

"Ως Ελλάδα του Βορρά χαρακτήρισαν πολλοί τη Δανία, η οποία με επιδίωξη το έλλειμμα της χώρα κάτω από το 3% του ΑΕΠ μέχρι το 2013, αντί για το 5,5% όπως είχε προβλεφθεί αρχικά υιοθέτησε ένα τριετές πρόγραμμα δημοσιονομικής λιτότητας, σε μια συμφωνία με την άκρα δεξιά, το οποίο προβλέπει πάγωμα της βοήθειας που δίνεται σε τρίτες χώρες στα επίπεδα του 2010, επιβολή πλαφόν στα οικογενειακά επιδόματα, αναβολή του μέτρου μείωσης των φόρων για τα υψηλά εισοδήματα και μείωση κατά 5% των μισθών των υπουργών. Αν και αρχικά είχε προταθεί να υπάρξουν περικοπές και στα κοινωνικά επιδόματα (συντάξεις, επιδόματα ανεργίας, υποτροφίες), η δανέζικη κυβέρνηση κατάφερε τελικά να τα περισώσει, αναβάλλοντας για την περίπτωση «έκτακτης ανάγκης» τις αλλαγές σε αυτά." (Πηγή: TVXS)

Τελικά ο διορατικός πρωθυπουργός μας εννούσε το ανάποδο, έχοντας ήδη προβλέψει τις διεθνείς εξελίξεις...

Max Keiser - Michael Hudson: Η Ελληνική Κρίση

Κυκλοφορεί ένα βιντεάκι στο youtube, από την εκπομπή "Inside Story" του AlJazeera International. Σε αυτή είναι προσκεκλημένοι δύο έλληνες οικονομολόγοι οι οποίοι λένε λίγο-πολύ ότι "οι Έλληνες" φταίνε για την κρίση και πρέπει να πληρώσουν και να αλλάξουν νοοτροπία. Προσκεκλημένος όμως είναι και ο Max Keiser, ένας δαιμόνιος αμερικάνος αναλυτής ο οποίος παρουσιάζει μια τελείως διαφορετική ιστορία. Αποδίδει τις ευθύνες στις διεφθαρμένες ελληνικές κυβερνήσεις και στους μεγαλοτραπεζίτες της Wall Street  (Goldman Sachs), θεωρεί ότι είναι απαράδεκτο να πληρώνει ο ελληνικός λαός "τα bonus των Golden boys", θεωρεί ότι πιθανή ανάμιξη του ΔΝΤ θα κάνει τα πράγματα χειρότερα, και δε διστάζει να χαρακτηρίσει τους έλληνες σαδομαζοχιστές...

Ολόκληρη η εκπομπή εδώ: μέρος1, μέρος2

H άποψη του Keiser με ελληνικούς υπότιτλους

Ο Keiser είναι πολύ "τηλεοπτικός" τύπος, του αρέσει να προκαλεί και αναγκάζεται να μιλήσει περιληπτικά και συμπυκνωμένα (λόγω περιορισμού χρόνου) θεωρώντας πολλά πράγματα γνωστά. Λίγο-πολύ τα ίδια πράγματα λέει και ένας άλλος διακεκριμένος αμερικανός οικονομολόγος, ο Michael Hudson. Ο Hudson έδωσε μια συνέντευξη που δημοσιεύτηκε στον Ιό και μιλάει για τα ίδια θέματα, εκφέροντας ανάλογες απόψεις με τον Keiser, αλλά σε ηπιότερους τόνους και πολύ αναλυτικότερα.

Ελληνική κρίση: Το σύνδρομο της Στοκχόλμης

Η τρέλα συνεχίζεται στην Ελλάδα, με την προσοχή στραμμένη στα νέα φορολογικά μέτρα, στις φοροδιαφυγές, στα σκάνδαλα, στο ασφαλιστικό, κλπ. Πλέον οι Έλληνες, ο καθένας για τους λόγους του, θεωρούν δεδομένο τον βιασμό και έχουν στήσει κώλο όντας εν αναμονή...

Εν τω μεταξύ, ολοένα και περισσότεροι διακεκριμένοι ξένοι οικονομολόγοι υπογραμμίζουν ότι η στρατηγική που ακολουθεί η Ελλάδα δεν αποτελεί μονόδρομο και αν εξυπηρετεί τα συμφέροντα κάποιου, αυτός δεν είναι ο μέσος Έλληνας πολίτης. Επίσης θεωρούν ότι είναι παράλογο (το αποκαλούν σύνδρομο Στοκχόλμης) να καταφεύγει η Ελλάδα για "βοήθεια" σε αυτούς που την έφεραν στη δυσμενή θέση που βρίσκεται, και αποκαλύπτουν τη γελοιότητα του επιχειρήματος (που ανακυκλώνεται συχνά-πυκνά από ελληνικά και ξένα ΜΜΕ) ότι για την οικονομική κατάσταση της Ελλάδας φταίνε τα... μπουζούκια και ο σπάταλος τρόπος ζωής των Ελλήνων.

Το δυστύχημα είναι ότι για να γίνει κατανοητό από το ευρύ κοινό αυτό που συμβαίνει με την Ελληνική κρίση, απαιτείται λίγη μελέτη, λίγη γνώση του τρόπου λειτουργίας του οικονομικού και χρηματοπιστωτικού συστήματος, λίγη ενασχόληση με την πρόσφατη ιστορία. Χρειάζεται κανείς να αφιερώσει λίγο χρόνο βρε αδερφέ. Δε νομίζω να γίνει από πολλούς αυτό. Άλλοι δεν έχουν την όρεξη, άλλοι δεν έχουν το χρόνο, άλλοι δεν έχουν την παιδεία...

Εναλλακτικά, θεωρώντας ότι όλοι ξέρουν πώς παρουσιάζεται η κατάσταση από τα ελληνικά ΜΜΕ και κόμματα, θέσεις ξένων αναλυτών και εφημερίδων μπορεί να είναι ιδιαίτερα χρήσιμες και να βοηθήσουν στη διαμόρφωση σφαιρικότερης άποψης.

Για να μην πολυλογώ, θα βάζω σε αυτό εδώ το μπλογκ ότι βρίσκω σχετικό με την ανωτέρω συλλογιστική.